Her güvenlik operasyonu özünde, tanımlanmış güvenlik risklerinden ve bu riskleri azaltmak için alınan güvenlik önlemlerinden oluşur. Organizasyon güvenliği veya diğer ismiyle etkinlik güvenliği de istisna değildir. İdeal bir güvenlik yöneticisi riskleri doğru şekilde tanımlar ve güvenlik önlemleri envanterinden fiyat-fayda analizi ışığında seçim yaparak optimum önlemleri belirler. Güvenlik sağlanan alan havalimanı gibi standartların uluslararası ve ulusal kurumlar tarafından belirlendiği bir yer ise güvenlik yöneticisinin işi görece kolaydır. Riskler de alınması gereken önlemler de büyük ölçüde önceden belirlenmiştir. Ancak organizasyon güvenliğinde durum farklıdır. Risklerin azaltılması için alınacak güvenlik önlemleri müşterinin özel bir talebi olmadıkça güvenlik yöneticisi tarafından belirlenir. Organizasyon güvenliğinin diğer güvenlik operasyonlarından farkı da tam bu noktada başlar. Organizasyon güvenliğinden sorumlu yöneticiler her organizasyon için risk analizlerini güncellemeli, bu doğrultuda güvenlik ihtiyaçlarını belirlemeli, personelini ve ekipmanlarını doğru şekilde paylaştırabilmelidir. Organizasyon güvenliği hizmet sağlayıcıları, işin doğası gereği talep edilmesi ve gerekli görülmesi halinde ilave güvenlik uygulamaları sağlayabilecek esneklikte olmalıdır. Bu öyle bir yapıdır ki, bir üniversitenin mezuniyet törenine de yabancı diplomatların katılacağı bir seminere de güvenlik hizmeti sağlayabilmelidir. Her organizasyonun kendi dinamikleri, güvenlik ihtiyaçları ve katılımcı profili vardır. Özel eğitimli köpekler özellikle de Patlayıcı Dedektör Köpekleri(PDK) bahsettiğimiz değişken ve dinamik güvenlik iklimine ayak uydurmada operasyonel açıdan önemli avantajlar sağlar ve güvenlik yöneticisi için vazgeçilmez bir çözüm aracı olarak ön plana çıkarlar. Bu yazıda Patlayıcı Dedektör Köpeklerinin organizasyon güvenliğinde kullanım alanlarını ve köpek kullanımının operasyonel açıdan avantajlarını okuyacaksınız.
Operasyonel Açıdan Patlayıcı Dedektör Köpekleri
Organizasyon güvenliği münferit bir operasyon olduğundan güvenlik ekibi organizasyon alanını teslim aldığında ilk yapılması gereken güvenlik hizmeti verilecek alanı yasaklı ve şüpheli nesnelerden tamamen arındırmaktır. Taranması gereken bölge sayısı fazla olduğu gibi taranacak alan yüzeyi de oldukça büyüktür. Bir stadyum konserini örnek alacak olursak aranması gereken alanları şöyle sıralayabiliriz; tribünler, tuvaletler, localar, koridorlar, merdivenler, soyunma odaları ve diğer tüm odalar. Bu ölçekte bir alanda patlayıcı düzenek ve/veya silah olmadığından emin olmak için alabileceğiniz tek önlem bölgeyi aramaktır. Bunun için de 3 farklı yöntem tercih edilebilir. Bunlar;
- Gözle arama (görsel tarama),
- Fiziki arama ve
- PDK ile taramadır.
Gözle arama, hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilir ancak gizlenmiş bir nesnenin bulunması için yeterli olmayacaktır. Örneğin organizasyon alanına getirilen ekipmanların içerisine gizlenmiş bir patlayıcı düzeneğini bu şekilde tespit edemezsiniz. Gözle aramada daha çok sahipsiz nesneler tespit edilebilir. Fiziki arama ise gözle aramaya göre daha etkilidir ancak hem çok uzun zaman alması hem de çok büyük insan kaynağı gerektirmesinden dolayı efektif değildir. Organizasyon güvenliğinde çoğu kez güvenlik ekipleri zaman baskısı altında çalışacaklardır. Her dolabın veya kutunun açılması mümkün olmayacaktır. Öte yandan patlayıcı dedektör köpekleri bütün dolapları ve kutuları açmadan hem çok daha kısa sürede hem de daha etkili arama yapabilirler. Bu açıdan bakıldığında organizasyon alanının yasaklı ve tehlikeli maddelerden arındırılmasında köpek kullanımı hem zamandan tasarruf sağlayacak hem de yasaklı madde tespitinde gözle ve fiziksel aramaya kıyasla daha etkili olacaktır. Bu iki çok önemli avantajının yanı sıra köpekler, tespit becerilerine ek olarak çözüm aracı olarak da kullanılabilmektedir. Gözle ve fiziksel aramada tespit ettiğiniz bir nesneye müdahale edemezsiniz. Hatta fiziksel aramada istemeden de olsa patlayıcı düzeneği harekete geçirme riskiniz vardır. Dolayısıyla gözle ve fiziksel arama sadece eğreti duran bir nesnenin tespiti için etkili çözümdür. Oysa Patlayıcı Dedektör Köpekleri, eğreti duran nesnenin tehdit olup olmadığını da tespit edeceğinden güvenlik ekibinin böyle bir nesneyle karşılaştığında hangi hareket tarzını benimsemesi gerektiğini de belirlemiş olur.
Patlayıcı Dedektör Köpeklerinin getireceği bir diğer önemli avantaj ise şüpheli veya sahipsiz nesnelerin tehdit oluşturup oluşturmadığını tespit edebilmesidir. Bir organizatör için en kötü senaryo içinde patlayıcı olup olmadığı bilinmeyen bir paket yüzünden insanları tahliye etmek zorunda kalmaktır. Köpekler bu durumda çok kısa sürede paketin olduğu yere intikal edebilirler ve 5-10 saniyede paketin taramasını gerçekleştirebilirler. Şüpheli paketlerin tehdit olup olmadığının anlaşılmasının alternatif yoluysa bomba uzmanının paketi fünyeyle kontrollü şekilde patlatması veya paketten patlayıcı iz detektörleriyle örnek alınmasıdır. Her iki seçenek de köpekler kadar çabuk sonuç vermeyecektir. Özellikle fünyeyle kontrollü patlatma organizasyonun genel akışını sekteye uğratacağı gibi katılımcılarda korku da yaratacaktır. Benzer bir durum organizasyon yakınlarına bırakılan araçlar için de geçerlidir. Şüpheli olduğu düşünülen bir aracı en kısa sürede ve en etkili şekilde tarayabileceğiniz yöntem dedektör köpek kullanımıdır.
Köpeklerin çok etkili şekilde kullanılabileceği bir diğer nokta ise araçların, organizasyon alanına sokulacak malzemelerin ve tedariklerin taranmasıdır. Korunan alanın otoparkına giren araçlar ve malzeme kamyonları patlayıcı dedektör köpekleriyle hızlı ve etkili şekilde taranabilirler. Güvenlik sektörünün, basın ve halk tarafından haklı olarak eleştirildiği ayna ile araç altı arama ve bagaj kontrolü uygulamasına alternatif olacak bu tarama yaklaşık olarak ayna ve bagaj kontrolüyle aynı sürede veya biraz daha uzun sürede tamamlanabilir. Ancak tartışmasız şekilde amacına hizmet eden ve daha etkili bir tarama olacaktır. Araçları patlayıcı düzenek riskine karşı kısa sürede bu kadar etkili şekilde aramanın başka bir yolu yoktur.
Patlayıcı Dedektör Köpekleri bomba ihbarlarına verilecek tepkide de önemli avantajlar sağlarlar. Örneğin organizasyona telefonla gelen bir bomba ihbarına karşı harekete geçmekte en hızlı ve en doğru sonuç alabileceğiniz yöntem Patlayıcı Dedektör Köpekleri olacaktır. Bu köpekler çok kısa sürede mobilize olabildiğinden bomba olduğu ihbar edilen bölgeyi tarayabilir ve kısa sürede tehdit unsuru olup olmadığını tespit edebilir.
Yukarıda bahsi geçen argümanlardan anlaşılacağı üzere Patlayıcı Dedektör Köpeklerinin organizasyon güvenliği operasyonları açısından ön plana çıkan 4 önemli avantajı vardır. Bunlar;
- Kayda değer zaman tasarrufu sağlaması
- Gözle ve fiziksel aramaya oranla patlayıcı tespitinde etkili olması
- Şüpheli nesne ve araçlara çözüm sağlaması
- Kısa sürede mobilize olabilmesi ve farklı noktalarda konuşlandırabilmesi
Bütün bu özellikleriyle Patlayıcı Dedektör Köpekleri organizasyon güvenliğinin kendine has koşullarından dolayı her güvenlik yöneticisinin kendi envanterinde bulundurmak isteyeceği bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Dünyada patlayıcı dedektör köpekleri uzun yıllardır kullanılmakta olup son zamanlarda kullanım alanları daha da artmıştır. Öyle ki bu köpekler artık kişi üzerine gizlenmiş patlayıcıları da tespit edebilecek şekilde eğitiliyorlar. Üstelik köpeklerin, üzerinde patlayıcı olan kişiyi tespit edebilmesi için kişinin sabit olması da gerekmiyor.
Ülkemizde ise 2015 yılında yayınlanan Özel Güvenlik Hizmetlerinde Görev Hayvanı Kullanımı Genelgesi’yle köpeklerin kullanımıyla ilgili mevzuat boşluğu doldurulmuştur. Geçmişte kolluk kuvvetlerinin tekelinde olan dedektör köpek kullanımı bu sayede Özel Güvenlik şirketleri tarafından da yasal zeminde kullanılabilir hale gelmiştir. Türkiye’nin içinde bulunduğu güvenlik durumunu göz önüne aldığımızda önümüzdeki yıllarda Patlayıcı Dedektör Köpeklerini daha sık görmemiz kuvvetle muhtemel gözüküyor.
Yazan: Onur Zeyrek
